Komen en gaan.

Juli loopt al weer ten einde. De dagen worden duidelijk weer korter maar als de zon doorbreekt is het nog echt zomer. Al ben ik blij dat het even regenachtig of onbestendig weer is want de bedden met groente snakken op een gegeven moment toch echt wel naar water. En als moeder natuur dat doet hoef ik niet te klungelen met de water aansluiting. Dat we water hebben via een pomp bij de boer is prachtig maar die koperen aansluit stukken geven toch best wel problemen als de vingers wat stijf zijn.
Ik heb ondertussen in de bedden wat veranderingen. Niet het planten in golven dat probeer ik vol te houden maar met het verglijden van het seizoen zijn er planten die hun tijd gehad hebben en komen de opvolgers in zicht.

De erwten zijn nu uit dit bed weg en de plantenresten als mulch op de grond gelegd. Er bijna onzichtbaar tussen staan de Zuckerhut. Een soort krop vormende andijvie die ook jong als sla te gebruiken is. Natuurlijk is het eerste plantje al door een veenmol omhoog gewerkt maar de slakken zijn nog op afstand. Een schoonheidsprijs zal dit bed niet krijgen. Mooie moestuinen vindt je alleen op plekken waar niets gegeten wordt.

Ook de aardappelen zijn weg en in de nieuwe mulch daar zitten snijbietenplantjes verstopt. Snijbieten vindt ik pracht planten. De twee grote op de voorgrond zijn nu al gewoon mooi en leveren al blad voor groene pasta. Lekker mer crème fraîche, gerookte kip, pijnboompitten, kruiden naar smaak en Pecorino kaas. Iets wat ik tot ver in de herfst kan eten als de nieuwe plantjes het goed gaan doen.
De Edamame boontjes die er al staan beginnen knoppen te krijgen dus de lekkere groene snack is onderweg.

En nog een groenten bed. Hier zijn de kolen op de Redbor na uit en doen de stambonen Purple Queen hun ding. Volgende week vermoedelijk al het eerste maaltje. Het grappige aan deze prachtige paarse boon is dat hij groen wordt bij het koken. Als bij een toverbal gaat het paars en komt het groen.

 

De klimbonen zitten tot boven het rek, aan elke kant een soort. Sperziebonen, snijbonen en Borlotti bonen. De wortels eronder zijn gegaan, lekker, en nu staat er sla maar niet in golf want als het rek zo staat kom je er dus niet meer bij. Had ik toch even niet goed nagedacht toen ik het plaatste.

Naast groente levert de tuin ondertussen ook veel fruit. en de belofte van veel fruit.

Zou je een druif ook in de Rumtopf kunnen doen? Of wordt die dan dubbel zo alcoholisch? In ieder geval gaan de Japanse bes en de Braam er wel in en verder worden ze vers gegeten en tot jam en saus verwerkt. Heb ik het minder druk met planten komt het verwerken weer om de hoek kijken. Never a dull moment, zeggen de Britten. Voor een moestuin klopt dat zeker vervelen is er niet bij.

 Zo ontdekte ik dat mijn naaktzadige pompoen in de compostbak opeens vruchten heeft. Nou ja, opeens is niet het goede woord maar ik had het gewoon over het hoofd gezien.

In de kas worden de tomaten planten wat geel door iets teveel water geven maar er komen wel weer een boel tomaten dit jaar. Ondanks dat de test tomaat Bumblebee Sunrise blight heeft gekregen.

Ik heb daar rigoureus gesnoeid en het lijkt voorlopig goed te gaan. Tja dat is het risico van een trial. Je kan zomaar tegen een error aan lopen. Volgend jaar komt deze er niet meer in.

En dan nu nog wat bloemen. Geen bloemlezing omdat ik nog steeds de pest in heb dat de Dahlia dit jaar op 1 na geheel opgegeten zijn maar ik heb nu voor volgend jaar wat vaste planten in dit bed gezet die dan hopelijk overleven en wel plukbloemen rond deze tijd geven.

Nog een laatste plaatje van de tuin en dan is het tijd om te gaan. Wordt vervolgd in augustus.

Delen

Het overkomt ons moestuiniers allemaal. We delen met onze omgeving.
Je geeft eens een plant aan iemand met een tuintje verderop. De oogst is zo groot dat je toch echt iets kwijt moet. Of je krijgt een nieuwe plant om uit te proberen. Vaak hang je op je hekje even te kletsen met de buren. Hoe werkt dit bij jou? Heb jij ook...?

Maar er is een vorm van delen waar we toch echt meer problemen mee hebben.
Delen met dieren. Ja, slakken en bladrandkevers en muizen en ratten en soms een haas of fazant veel bladluizen ook en dan is de plant wat groter komen de vogels ook nog even mee eten.
Zo dat al in een adem.
Maar is het delen met dieren nou echt zo'n ramp? Het bewijst dat we deel van een ecosysteem zijn en we willen toch graag wat meer natuur? Of is dat maar schone schijn?

In ieder geval heb ik mijn spitskool gedeeld maar er zat nog genoeg voor mij aan en de broccoli had wel gedeelde bladeren maar de bloemknop waar het omging was een thuis voor slechts een wormpje.
Dan valt delen wel mee.

En veel delen vindt plaats in het voorjaar omdat de jonge plantjes het lekkerste van het lekkerste zijn voor de pas ontwaakte beesten. Maar even vaak zie je dat de planten die gezond zijn er wel over heen groeien en ook dan valt delen wel mee.

Op dit moment is het delen van fruit aan de orde. De aardbeien deel ik met slakken, merels en daarna met de kippen van de buurvrouw. De merels doen erg hun best maar veel hebben nu een tweede nest en ze eten ook ongedierte. Wat klaag ik nou? De zwarte bes laten ze nog met rust en de meeste rode bessen heb ik zelf gepakt.

Nee het delen valt als ik eerlijk ben nu best wel mee. Maar mijn tuin is zo vol dat ik ook wel genoeg te delen heb.

De moesbedden voor de schuur zijn een grote groene massa. Zelfs de golven van het natuurlijk tuinieren zijn niet meer zo zichtbaar. En om mijn najaarsgroenten te zaaien moet ik af en toe rigoureus door de massa heen. Daar kan een slak niet tegen op.

Hierboven is nog iets van een golf te zien in de tuinbonen die binnenkort oogstbaar zijn. Voorlopig is dit bed even ogen kost en geniet ik met andere zintuigen. Nog even en dan heb ik een tuinbonen maal en de eerste mini courgette vormt zich ook. Ik ben wel nieuwsgierig of de winterprei die ook in dit bed staat het gaat redden. De planten zijn gezond maar klein en hebben een waar oerwoud van andere planten om zich heen. Ach als straks de tuinbonen weg zijn krijgen ze weer genoeg licht en echt groeien doen ze dan maar in februari.

De bonen bij het bonen rek komen op gang en zijn de slakken aan het ontgroeien. Als ze straks groter zijn vormen ze een micro klimaat voor mijn late sla. Dan gaat de goudsbloem eruit, worden de wortels geoogst en de in zaad schietende sla opgebonden zodat ze weinig plek neemt. Zo is er weer plek voor de volgende groente, sla dus.

Als laatste nog een vorm van delen die niet zou kunnen. Uit plaatsnood heb ik een buiten komkommer in het aardappel bed gepoot na de eerste aardappeloogst. Kijk in een willekeurig boek over Companionplanting of gewassen die niet samen kunnen en dit is een van de vette no no's.
Maar er staat een Pastinaak naast voor zaad en een kool voor in het restdeel bed dus waarom zou ik het niet tenminste proberen? Risico nemen om te ervaren is ook mooi en dan kan je daarna weer kennis delen.
Hoe je het ook wendt of keert. Moestuinieren gaat altijd wel ergens over delen.

Plaatjes

Wat als je even geen tijd hebt maar de tuin wel gewoon door raast? Dan zet je zonder tekst even een voorraad plaatjes op je blog.
En ach zeg nou zelf, erg is dat toch niet? Ik houd wel van beeldmateriaal.

Klaar.

Rustig aan

Vandaag, 10 juni, heb ik geprobeerd het rustig aan te doen. Een prachtig voornemen maar natuurlijk door het onkruid en de eigen wensen getorpedeerd.

Niet dat het landje onverzorgd is, daarvoor doe ik teveel. Maar ik ben aan dat doen ook verslaafd.
Als ik ga zitten dwaalt mijn oog altijd weer naar plekjes waar nog even een Paardenstaart of een Pispot genekt moet worden. Onkruiden wel te verstaan en niet de andere zaken die onder deze begrippen vallen. En zijn het geen planten dan zijn het wel slakken of andere beestjes die de aandacht vragen. Stipjes tellen op de lieveheersbeestjes helpt maar even om aan het doen te ontsnappen.

De platte perzik was overleden. Een perzik op deze plek uitproberen is toch een Utopistisch project gebleken. Gelukkig had het tuincentrum een patio fruitboom staan. Een Mirabelle de Nancy. Normaal een pruim die al gauw boven alles uit wil groeien maar deze staat op super klein houdende onderstam en die heeft hopelijk genoeg remming zodat ik toch mijn droom pruim kan telen zonder alle licht van mijn landje te bannen. Of zou ik nu alweer voor een Utopie gevallen zijn?

Hier nog in pot wachtend op plaatsing.
Dus boompje gezet, naam op de staak die er nog stond en een waaiervormig staketsel er achter zodat ik deze toch al platte boom in de juiste vorm kan leiden.
Ik heb nog even getwijfeld of ik de perzik naam nog zou laten staan. Met RIP erachter wel te verstaan.
Maar overdrijven is ook een kunst.


Onderstaand de nu best wel goed groeiende tuinbonen. De eerste bonen vormen zich en ik vraag me af of de aanwezigheid van de Bladrandkever de oorzaak is van de afwezigheid van de zwarte bonen luis. Dan is die kever toch nuttig.....

In de andere bedden doen de planten hun ding en ondertussen beginnen de eerste snij- en sperziebonen te komen. Dan moet je natuurlijk wel weer de oude in de weg zittende groenten die hun tijd gehad hebben weg halen. Ah ja doen dus.

Op het deel van mijn landje dat ik achter noem waren er opeens zoveel bieslook bloemen over het pad dat de compost bak onbereikbaar werd. Dus weer wat te doen. Knippen en opruimen. Overigens trekken de hommels zich er niets van aan dat je hele plukken bieslook bloemen naar de bak brengt. Ze blijven gewoon op de bloemen zitten en als het eenmaal op de bak ligt gaan ze daar gewoon nog even door met nectar drinken en stuifmeel verzamelen. 

In de vaste planten border voor is even niets te doen. Daar was ik al doorheen gegaan en dan kan ik dus nu toch eindelijk even rustig aan. Even zitten en niets doen. Thee erbij met de eerste aardbeien en meer niet.
Rest alleen de vraag hoe lang ik dat ga volhouden. Laat ik eerlijk blijven, doen is wel heel lekker en een tuin is gelukkig nooit, maar dan ook echt nooit, klaar.

Ik kan natuurlijk nog wat mulch verzamelen voor als er per ongeluk weer kale grond tevoorschijn piept ....

Tropische tijden

Mei is ondertussen, vol van zaaien en druk zijn, als zand door mijn vingers gegleden.
Het natuurlijke tuinieren alla Frank vraagt veel aandacht en overdenken en dan ben ik zo druk met zaaien en ook al oogsten. Met nadenken en filosoferen over hoe nu eigenlijk een tuin die zowel fijn om in te zijn als veel voedsel opleverend in elkaar moet steken. Dat ik de tijd niet meer door heb.
Een 100% kant en klaar idee is er niet en al doende ontdek ik wat voor mij werkt en waar nog wat geslepen moet worden. Ik lees de boeken van Erik Toensmeier, Martin Crawford en ook Ruth Stout.
Al tuinden en tuinieren die allen in streken die met mijn specifieke landje niet 1 op 1 te vergelijken zijn.
Tegelijkertijd is mijn landje niet mijn eigendom en zijn er toch wel wat beperkingen van wat mag en wat niet. Als is de boer waar ik van huur erg coulant en zijn mijn buren geen van allen van het klagende type.

Met de cursus als stok achter de deur en de kippen van de buurvrouw als slak verdelgingshulp sla ik mij door dit jaar. De verbetering van de grond werpt haar vruchten af. Veel planten groeien als nog nooit. De bedden lopen langzaam aan over. Waarschijnlijk ook omdat ik mijn oude opvul technieken ook bij het golvend aanplanten toepas en dus veel te veel te dicht op elkaar zet.
Niet dat het erg is, ik oogst gewoon dat wat in de weg zit en eet het op of maak er compost van. Niets gaat verloren.

Rond de Red Bor kool staat een berg aan snij sla. Natuurlijk zijn de slakken er blij mee maar er blijft genoeg voor mij en manlief over.
De kolen gaan dit jaar erg goed en zijn al veel groter dan ik gewend ben rond deze tijd.

De 4 jaargetijden sla in de broeibak is zo goed gelukt dat ik me een slag in de rondte eet en heel permacultuur met de mensen om me heen kan delen. Jammer dat er op de tuinen zoveel mensen zijn die alleen hele zachte kropsla willen. Zou dat een generatie gegeven zijn? De leeftijd van 70 tot 90 wil iets zoet en zacht want ze zijn geen konijnen. Tja...

Begin mei werden de golvende lijnen steeds duidelijker en de bedden voor de schuur steeds groener.
Erwten zouden niet mee kunnen doen in het systeem vanwege de steun maar tonkinstokken met draden ertussen en iedere keer als de bovenste draad bereikt is weer nieuwe draden zetten gaat best. De spitskool vindt de schaduw geen groot probleem en de raapstelen zijn al oogst klaar. Straks wordt de plek weer gebruikt voor nog meer snij sla en ook dat vindt schaduw prettiger als volle zon.
Met goede planning en enige kennis van planten en hun behoeften kan je ver komen. Alleen de quinoa heb ik moeten schrappen dat werd dan toch weer teveel van het goede in mijn postzegel bedden van 1.20m bij 1.80m.

De truc om de pootuitjes dicht op elkaar te zetten en dan ertussen uit te oogsten, de restjes van de oude pootui er af te peuteren en zo een stengel uitje over houden voor de keuken is een hele goede.
Ik heb wel stengel uitjes gezaaid maar die zijn nog lang niet groot genoeg om te oogsten.  Zeg nou zelf, deze zien er toch prachtig uit? De smaak is ook nog eens prima. Roerbakken met snijbiet stengels en afmaken met Aceto Balsamico, heerlijk.


In de kas beginnen de tomaten teveel ruimte in te nemen.
In een twee bij twee meter kasje zijn 8 tomatenplanten naast de vaste bewoners, een Smeerwortel voor het blad dat als mulch in de kas dient en een Physallis voor de lekkere besjes, meer dan genoeg. Dit jaar vooral omdat ik twee Bumblebee Sunrise tomaten heb staan voor een trial en die ik dus niet mag dieven. Dat gaan hele grote planten worden.
Maar daar heb ik dan hopelijk wel weer veel oogst van.


Ondertussen zijn de raapstelen al lang op en is de sla in de broeibak op de compost gegaan en gedeeltelijk op verloren plekken uitgeplant om zaad te krijgen. Meestal gaan ze als je zo verplant wel schieten. Sla bloemen vind ik heel leuk en ik laat vaak wat planten door gaan zodat ze zich daarna  overal uitzaaien. Vaak krijg ik dan betere planten dan wanneer ik ze zelf zaai. Het vraagt alleen wat aanpassingsvermogen om ze hun gang te laten gaan en niet weg te halen als ze op plekjes voor andere planten staan. Maar ik vind dat om denken leuk en uitdagend.

De erwten stijgen op en duidelijk is te zien dat de spitskool nog genoeg licht krijgt. Al staat ie nu wel te puffen in de hitte. Ik moet de kolen, doordat ze af en toe hitte stress hebben, goed controleren want planten met stress zenden noodsignalen uit en daar maken slakken gebruik van. Ik heb al aardig wat glibberende griezels uit de kroppen gehaald. Koolwitjes zie ik wel maar eieren en rupsen heb ik nog niet gevonden. Dat komt zeker later. Ach zolang ik heel Zen de boel doorzoek komt het wel goed. Al beweert de buurvrouw dat haar kippen geen koolwitjes rupsen lusten. Dat ga ik straks proefondervindelijk testen zodra er wel rupsen zijn.

Voor de drie bedden staan de aardbeien te bloeien en verschijnen de eerste vruchten. Hoog tijd om er wat stro onder te leggen. Maar er is zoveel te doen dat ik het nog maar even laat.

Aan de andere kant is te zien dat de goudsbloemen het bed veroverd hebben. Die ga ik verplanten naar betere plekken want het is tijd om de bonen te leggen. Hier komen een paar paarse sperziebonen. Purple Queen. Die smaken prima en worden als stam boontje niet hoog en gedragen zich prima in gezelschap. Daar veel van de pastinaken door slakken geoogst zijn is er nu weer plek genoeg al ziet het er zo op het eerste gezicht anders uit.

Met de zon op de schuur ziet het er altijd leuker uit en nu de bedden vol lopen krijg ik toch al een heel zomers gevoel als ik mijn landje zo zie.










Naast de groenten heb ik ook een aantal vaste planten borders voor de pluk en het geestesoog dat ook wat wil. En vaste planten voor het eetbaar. Fruitbomen en struiken maar ook roomse kervel en zuring soorten. Ze staan naast en door elkaar. Zoals de plukbloemen en bramen hieronder.

Rode zuring, roomse kervel, bieslook en vergeet-me-nietjes bij de Japanse wijnbes.

Deze zuring smaakt echt heerlijk zuur zonder het bittere wat de bloedzuring heeft.

Op de zaden van de roomse kervel helpen de lieveheersbeestjes larven door de bladluizen te verorberen.
Net Pac mannetjes zoals ze door de luizen heengaan.

In het hoge gras tussen de fruitbomen verschuilen de ouders van de pacman larven zich en helaas ook de woelmuizen. Mijn plan is nu om hier toch een valken kast te zetten voor volgend jaar als natuurlijke muizen bestrijding.





Een prima plan van Ronald. De buren zijn met het idee blij dus nu ga ik verder kijken hoe en wat. Regeren is vooruit zien.

Achter de boog ligt het aardappel bed. De edamame voor ertussen ga ik later thuis zaaien want ook hier houden de slakken huis en sommige aardappelen zien eruit alsof iemand Agent Orange op ze heeft los gelaten. Hopelijk schaadt het de ontwikkelende aardappelen niet te erg.

Alles groeit en doet. Terwijl de echte zomer nog moet komen want ik houd mij ouderwets vast aan de 21e juni als beginpunt. Dingen mislukken en dingen gelukken, al met al blijft het een boeiend leven dat volkstuinders leven. Zo klaag je nog over teveel kou zo is het weer helemaal 180 graden andersom.

Maar ja het gezegde zegt het al een boer die niet klaagt is ziek en met al dat werk in de tuin is mijn conditie ondertussen uitstekend.

Al is de warmte die we nu hebben mij teveel. Tropische tijden zijn niet zo mijn ding.

Van alles maar vooral nog fris.

De tijd schuift rustig verder op het landje. Door de kou en de nattigheid is het niet mogelijk veel te doen. Natuurlijk klaagt heel Nederland ondertussen over de Horror Lente. Het is te koud en het is te nat en het verpest ons lente gevoel. Je weet wel dat gevoel van op je rug in het gras of op een terrasje met een biertje. Of was dat in de zomer? Ik heb even mijn oude bijhoud schrijfsels erop na geslagen.
Vorig jaar vroor het in het oosten van het land min 9*C op 24 april. Ah zou ons geheugen ons weer eens parten spelen? Ik laat het aan jouw verbeelding dan maar.
Hier in het westen van Nederland op 40 km van de zee is het milder dan in het oosten en doet de vorst zachtjes aan. Het valt dus alleszins mee.

Ondertussen heb ik er nog een bijen hotel bij gemaakt. Een plak eikenhout is nu een de-luxe woning met gaatjes design van Albine van Donkelaar, mijn design vriendin van de Rietveld Academie.

Drie maten gaten van 5 t/m 6 mm doorsnede zou de wilde bijen gelukkig moeten maken.

Ik vind het in ieder geval prachtig en ach dan komen de bijen ook wel toch?










Met de rug naar de westenwind zodat de regen niet al te veel last geeft hangt het nieuwe hotel nu naast de oude perenboom waar de eerste bijen toch al druk rond zoemen.
Nu maar hopen dat het niet zo koud is geweest dat de vruchtzetting gestoord is. Dat zou jammer zijn want ze is super lekker.



Natuurlijk heb ik ijs en weder dienende steeds meer golvende lijnen in mijn groenten bedden en langzaam aan wordt het patroon van de Natuurlijke moestuin zichtbaar.
Koud en nat? Ja maar moes tuinders zijn geen watjes en de vroege moes: raapstelen, spinazie, uien, kolen, bieten, radijs, pastinaak en sommige wortels, willen ook met kou wel groeien.
Dus zijn ze niet alleen gezaaid en gepoot maar ze komen in het geval van zaaien ook al boven.

Raapsteel en overwinterde snijbiet met de eerste kolen.

Radijs markeert waar de pastinaak zit. Erachter links de uien met daarnaast de spinazie.

De aardappelen niet in de rij maar als een blok. De oude pastinaak rechts zal zaad geven voor volgend jaar.

Kortom langzaam maar zeker komt het allemaal tot leven. Toch heb ik het gevoel dat het me dit jaar minder moeite kost doordat ik veel georganiseerder te werk ga dan ooit. De boer denkt dat ik toch langzaam aan echt te fanatiek begin te worden. Dat kan, maar dit voelt super relaxed en ik houd daar wel heel veel van.  Het geeft me tijd voor andere dingen.
Onder andere voor het bekijken van nog wat YouTube filmpjes. De man van One Yard Revolution, Patric Dolan, spreekt me in deze dus erg aan. Immers ook hij wil met weinig werk veel bereiken en heeft prachtige adviezen. In het Engels/Amerikaans dat wel.

Nog even geduld op het landje, volgende week pakt de lente weer uit en zal het tempo omhoog gaan.