warm oktober

Nee echt warm is het niet meer maar bijgaande foto's zijn in de warme week van oktober genomen.
Niet dat het nu koud is. Voor de tijd van het jaar is het best warm en gisteren was het ook nog echt nat. Daar heb ik dan maar weer gebruik van gemaakt om de kas schoon te soppen. Als Temperzon al nat is krijg je het er veel gemakkelijker af. Wie in de winter planten in de kas heeft wil zoveel mogelijk licht bij de planten dus moet je aan het werk. Een mens moet iets over hebben voor de overwinterende planten.
Voor mijn poets actie zag het er nog zo uit.

Nu is het wit eraf en helaas de strak blauwe lucht ook vertrokken.

Nog steeds staat de tuin vol met eetbare planten en is er nog volop kleur. Vooral de snijbiet waar ik dit jaar per ongeluk een heel woud van heb. Ik laat vaak zelfzaailingen staan. Zo noem ik de planten die, doordat ik planten in zaad heb laten schieten, uit zichzelf ergens boven komen. Eigenlijk moet ik streng zijn en die kleine eetbare plantjes weg halen. Maar zo sterk ben ik niet en dan zijn ze opeens groot. Maar wel mooi zo met wit, geel, roze en oranje stelen. Ze doen het mooi naast de late sla en het roodlof en dergelijke.

Er staat ook nog lage Amarant, die lange roze rode sprieten. Dat schijnt zich ook erg uit te zaaien maar omdat ik ze niet lekker vind vermoed ik dat ik daar dan wel weer streng kan zijn volgend jaar.
Alhoewel, het staat ook vol met oranje, gele en dubbele goudsbloemen. Daarvan zijn de bloembladen wel heel leuk in de sla, alleen heb ik niet echt zoveel nodig. Ik voorzie keuze stress volgend jaar.

Keuze stress heb je soms ook als je naar de plantenruil van de lokale Groei&Bloei gaat. Ieder jaar hoop ik alleen te brengen en niets mee terug te nemen maar,... dat lukt nooit. Deze keer twee planten voor in het tussenstukje bij de fruitbomen. Daar stap ik af van het magere grond idee en ga planten zetten die niet alleen schuilplaats aan insecten bieden maar ook nectar en voor mij plukbloemen. Die volvette klei wordt toch nooit mager genoeg voor wilde planten en de bomen willen graag voeding.
Nu moeten de nieuwe aanwinsten alleen de natte winter door of zouden we kou krijgen?

De dropplant houdt niet van nat en de witte scharnierbloem wil ook droogte en dan gok ik het in dit natte tussenstukje. Maar zien hoe sterk de natuur is. Sterker dan je denkt vaak.
Toen ik bezig was zag ik dat de eerste sprieten van de hoepelroknarcis boven het gras uitsteken.

Het vraagt wel goede ogen om ze te spotten maar ze zijn steviger dan het gras. En ik heb er stokjes omheen gestoken ter herkenning.

In oktober komen er best nog veel vruchten die af rijpen. De bietjes die niet willen worden er gelukkig door overschaduwd. Overigens heb ik geen idee waarom het makkelijkste plantje op de tuin, de biet, bij mij niet wil. Het kan natuurlijk zijn dat er toch teveel beestjes onder de planten door gaan. De mol is erg goed in het groeistoppend graafwerk.
Maar even een beeld van mislukte verkurkte bietjes al kan ik het blad nog wel eten.

Dat zelfzaaiertje ervoor is overigens een heel lekker wild plantje. Pittig als peper en een mooie toevoeging aan de sla. Ach je wint wat en je verliest wat.

De druiven doen het goed.

En de pompoen maakt nog wat reserve vruchten. Deze gaat het nog wel redden.

Dat ze nog niet rijp is zie je bij de steel waar nog geen barstjes zitten.

Mooi vind ik dat zo'n harig steeltje. Vandaar dat dat scherp is en de aansluiting niet...

Die stekeltjes vind ik bij de al lang uitgebloeide Echinacea terug maar dan als een soort egeltje. Er bloeit nog een laatste witte bloem. Een soort van geheugensteun voor hoe de anderen waren voor ze op herfst uiterlijk over zijn gegaan. En dan achter de egeltjes nog een grote dahlia en de zaaddozen van de crocosmea. Prachtig hoe zo'n border het eind van het seizoen duidelijk maakt. Lang leve Piet Oudolf die me ooit op de schoonheid van plantenverval wees.

Schaduwen van de hoogtij dagen van de zomer die achter ons ligt.
Bij deze sluit ik dan ook maar af met een schaduw selfie.  Wordt vervolgd.

Vertragen

Het weer veranderd en de dagen worden korter al merk je daar al doende op de tuin nog niet zoveel van.
Met je neus naar de grond om na de vakantie de onkruiden te verwijderen en op de composthoop te werken. Dan "zie" je niet zoveel. Al heb ik al doende wel een paar daders gevonden. Daders uit mijn "oh nee alweer slakken" litanie.
Blijkt dat die kleine grijze slakjes gewoon jonge oranje-bruine zijn. Bij deze de mamma/pappa collectie uit 1 bedje. Die kunnen geen kwaad meer. Ik ben onaardig geweest.

Maar genoeg over slakken. De tuin biedt veel meer.
In de bedden merk ik dat door mijn "kijken wat zichzelf gezaaid heeft chaos" er een overvloed aan snijbiet is. Ik deel ze maar uit en zie het als een mooie aanvulling voor de compost hoop. Compost is tuindersgoud en wat je nu maakt is volgend jaar je gratis extra voeding. Dan kan je de bedden weer vullen met planten en met geluk ziet het er dan zo uit.

De Pastinaak zit overigens ook overal maar daar had ik vorig jaar te weinig van en ze zijn zo lekker samen met pompoen in een stoofschotel.

De pompoen is op verover tocht en ik moet, om nog op mijn bankje te kunnen zitten, toch maar ingrijpen. Het lijkt er opdat er maar liefst drie grote jongens gaan rijpen. De muskaat pompoen is een van de lekkerste pompoenen en ik verheug me op de oogst later dit jaar.
De peren beginnen ook te rijpen en ik hoef voorlopig geen fruit te kopen, ome supermarkt zal teleurgesteld zijn.

Dit zijn de stoofperen die nog een maandje moeten. De Beure Hardy handpeer heeft een tik dit jaar. Ze is nog een keer gaan bloeien en heeft nu mini peren erbij die nooit meer iets kunnen worden. Wegsnoeien is de enige optie.

Al ziet het er wel grappig uit. Het kost de boom nodeloos kracht.
Over kracht gesproken. De groene asperges hebben dit jaar eindelijk wat groen. De asperge kevers hebben niet alles kaal gemaakt . Nu hoop ik dat dit betekent dat de planten echt op krachten kunnen komen zodat ik volgend voorjaar weer kan oogsten.

Zoals te zien valt heb ik dames planten ertussen want er zijn vruchten. De zaden eruit kan ik later zaaien. De planten kunnen echter nog minstens 10 jaar mee. Dus doe ik geen moeite.

Oh ja in de peren zit Gymnosporangium sabinae, een schimmel ziekte die de bladeren aantast en overwinterd in conifeer-achtigen. Daar er best veel van die planten in de omgeving staan zal het altijd weer aanwaaien en mijn peren besmetten. Gelukkig is het voor het fruit niet schadelijk. Dus geen paniek als je dit soort rare groeisels in je bomen ziet. Als het blad valt is het weg behalve als er veel coniferen in de omgeving zijn maar daar doe je niets tegen.
Het is wat het is.

Dat geld ook voor ongewenst natuur geweld. De eerste herfst storm van dit jaar had het bonen rek omgeblazen. Alle bonen aan de zijkanten uit de grond getrokken. Gelukkig heb ik nog andere sperziebonen en de Borlotti kan evengoed nog na rijpen op de resten stengel. De snijbonen hebben het gered. Kortom het valt mee en het rek staat weer overeind.

Wel is het handig om volgend jaar de opening niet meer zo te zetten dat de wind er vol in kan. En toch nog iets meer grond anker te regelen. Zo blijf je leren.

Ervaren dat het helpt om je sla wat ruimer te hebben staan zodat je de slakken er telkens uit kan halen en de schade beperken. Dat is ook een leer moment maar of ik dat volgend jaar nog weet of er de tijd voor wil nemen...

Eerst maar de herfst en al wat er dan nog te doen is. Dat is aanzienlijk minder dan in de lente en zomer. Het is tijd om te vertragen.

Gewoon augustus

Midden augustus en op het landje veranderd het ritme van planten in een ritme van oogsten.
Zoals het elk jaar weer gaat en toch ieder jaar ook weer als nieuw voelt.

Een leuke tijd ondanks alle perikelen met slakken en jawel mol. Maar mol zit nu wel meer in het pad dan de bedden. Oh ja de knoflook tegen mol in de bedden is inderdaad al aan het uitlopen.
En de paden? Dat ziet er dan dus zo uit.

Misschien moet ik toch de bedden legen deze winter en er gaas onder aan brengen zodat mol er wel onderdoor kan maar niet meer de planten omhoog kan duwen.
Dat had ik natuurlijk vooraf moeten verzinnen, al doende leer je.

Een ander terugkerend augustus ding is het terug knippen van de kleine hoge gras veldjes tussen de fruitbomen. Dat geeft meteen opslag ruimte voor constructie materiaal. Wie zo dicht op elkaar werkt als ik moet nu eenmaal woekeren met de ruimte.

Augustus is ook de maand van de vlinders op de tuin. Ze komen op de pruimen resten in het opvang net af. Die pruimen zijn voor mij niet meer te eten maar de vlinders hebben er wel plezier van.

De bloemen borders op het landje zijn vol. Prachtig vind ik de witte Echinacea met hun egeltjes harten. Die volte is ook wel echt augustus. Straks staan er kale stelen met bruine stekeltjes die je puur of zilver gespoten voor de Kerst kan gebruiken. Had ik al eens geschreven dat tuinieren vooruit zien is? Ja natuurlijk.

Ook de Indische Kers bloeit in augustus. Bij sommige mensen doen ze het eeerder maar bij mij is het een augustus klant, met onkruid en al. De Kers eet ik het onkruid niet. Al zijn er mensen die thee maken van het spul.

Niet alles is al klaar want de pompoenen gaan nu pas een spurt maken. De eerst vrucht gaat groeien en het groen probeert de boel te overwoekeren. Het is tijd om de plankjes te voorschijn te halen en onder de vruchten te leggen en voor steun te zorgen. Moschata pompoenen kunnen als ze er zin in hebben enorm groot groeien.

De al verzamelde aardbeienplanten voor volgend jaar staan in potjes op hun plek te wachten.

En zo gaat het op naar september.
Een mooie nazomer zie ik wel zitten maar het weer valt niet te dwingen. We gaan het zien.

Even optimist

De tijd schrijdt voort en de laatste planten worden uitgezet op de tuin.
Puur optimisme natuurlijk want deze tijd is warm en vochtig en dus fijn voor slakken.
Vooral de naaktslakken groeien goed en dan waag ik het toch om voor gezaaid goed in de bedden te zetten. Groenlof en roodlof voor herfst en winter bijvoorbeeld waar eerst de tuinbonen stonden.

Ondertussen zijn de helft van deze nieuwe plantjes al opgegeten door de slakken maar ja zo gaat dat.
Gelukkig heb ik op de op-pot-tafel nog reserve planten staan en wie weet wordt het weer zo droog straks dat deze wel overleven tot ik ze zelf op wil eten.

Overigens zijn die linker plantjes muurbloemen en dus voor het mooi voor volgend jaar. Tuinieren blijft regeren en vooruitzien tot er weer een revolutionair voorbij glijdt en de boel opeet.

Al kan het ook best goed gaan want in het nieuwe groentebed leeft het meeste spul nog. Ondanks de mol die er alweer onderdoor gekropen is.

Tegen mol ben ik een soort oorlogsvoering begonnen. In alle gangen die onder het moes gedeelte door gaan leg ik doorgesneden tenen knoflook. Daar zou mol van moeten begrijpen dat ie in de paden moet blijven. De kans is natuurlijk groot dat mol zich er niets van aan trekt en ik volgend jaar een fantastische hoeveelheid knoflook planten heb staan. De tijd gaat het leren.

Nu lijkt het net alsof alles altijd kommer en kwel is op de volkstuin. Dat valt toch wel mee gelukkig. In de oude pruim zitten, ondanks de Suzuki vlieg en de pruimen mot, nog een paar goede pruimen.

En in de appel boom, Rode Elstar, groeien de appeltjes steeds groter.

Ook de naamloze Dahlia is niet aan slakken ten onder gegaan en belooft mooie bloemen op tafel deze herfst.

Er valt dus nu en straks best te oogsten.

Soms vraag ik me wel eens af wie meer gaten in de tuin slaat, ik of die slakken. Moeder natuur zal mij wel als erger zien dan de kleine glibber wezens.
Later in het jaar zullen de onderstaande planten immers allemaal door mij weg gehaald worden, hoop ik dan toch.

Ik ben echt wel even optimist.
Als de zon zich laat zien. Een wolk in de lucht mijn pruimenboom met de walnotenboom van de buren verbindt tot de tekening van een grote boom. Ik daar van kan genieten, ach dan is het nog niet zo slecht op de volkstuin.
Daar veranderen al die beestjes niets aan.

Zo het gaat.

De wolken schudden hun vacht uit en wij worden nat. Behoorlijk nat en, oh belediging want het is pas juli, koud.
Voor de planten maakt het niet uit dat nat want het was gewoon erg nodig. Dat koud erbij is voor de vruchtplanten echter toch wel minder fijn.
Neem nou de stok bonen. Eindelijk zijn ze na een lange strijd met de slakken op mijn tuin boven aan het klimrek gekomen. Komt de wind voorbij en probeert ze uit hun doen te blazen.

Als vaantjes wapperen de bladeren in de wind.
Bij de Muskaat pompoen wappert er niets, veel te stug blad, maar de kou is een lastige.  Deze eerste vrucht is misschien niet in staat om verder te groeien. Ze wil een lekker zonnetje. En als ik eerlijk ben wil deze ietwat kouwelijke tuinier dat ook wel.

Maar we hebben het niet voor het kiezen en ach het vocht is natuurlijk wel gewenst want wat was het droog. Moeder natuur zorgt uiteindelijk altijd voor balans, dan komt er ook nog wel weer warmte en heb ik iets anders om over te klagen. De boer die zeurt is gezond zegt een oud gezegde...

Bedenk daarbij dat er ook heel veel wel goed gaat en het romantische plaatje klopt dan toch wel weer.
Lang leve de moestuin mythe ze woekert voort zoals het hoort.
Ook al regent het.
Maar bij regen is het in de kas goed toeven.  De tomaten beginnen te komen na een slechte start en rechts achter is zelfs mijn eerste zelf geteelde meloen Green Climbing te zien.

Het voordeel van buien is dat je dan op het droge moment weer naar buiten kan snellen om te zien hoe het de rest vergaat.
Het fruit gaat fors voort. De rode Elstar appel begint te rijpen en de Japanse wijnbes is vol op stoom.

Het is met de bramen druk en ik geef ze bij bakken weg zoveel zijn het er dit jaar. Na jam en yoghurt saus ook maar bramen ketchup gemaakt. Alleen het door de zeef duwen is nogal een klus. Lekker is het wel.
Voorbereiding voor de winter zeg maar. Al is eerst de herfst, die er al lijkt te zijn, nog aan bod.
Daarvoor is in het gerooide aardbeien bed plek ontstaan. Het ziet er nog iel uit maar de gezette kohlrabi planten en bieten hebben nog minstens drie maanden voor de eerste nachtvorst komt.
En als straks de mosterd en de Munchener Bier radijzen er tussen opkomen is het ook daar weer vol.

Tussen de planten in het diamant bed komt nu ruimte waardoor ze breder uit kunnen groeien. De peulen zijn met rek en al eruit en de insecten lokkende goudsbloemen zijn gedecimeerd.

Later zal ik er wel weer wat uit de wachtrij in zetten.
De wacht rij bestaat nu uit 4 jaargetijden sla, roodlof, Zuckerhut groenlof en muurbloemen.
Die planten zijn nog te pril om al aan mijn grond toe te vertrouwen. De muurbloemen moeten zelfs nog uit-geprikt en opgepot worden. Nee, vervelen is er niet bij.
Nu nog leren op de rem te gaan en te genieten van bijvoorbeeld de plukbloemen. Niet alleen mooi op de vaas maar ook zo in de tuin.
Ach ja, hard gewerkt, nu na genieten.

Slachtoffers

Veel gaat goed maar zoals uit mijn eerdere blogpost al blijkt heb ik het een en ander aan mee eters.

Neem bijvoorbeeld mijn prei in dit bed. Voor een keer heb ik het op de manier van Charles Dowding niet diep maar als bosje geplant.

Je moet goed kijken want de meeste prei is er al uit gegeten. Her en der zijn nog wat sprietjes te zien.

Vermoedelijk heeft in dit bed een nest van Veenmollen gezeten.  Zoveel ongedierte druk is niet gewoon. 

Onderstaand een slachtoffer in close-up. Als je deze schade herkent heb je helaas ook Veenmollen.

De veenmollen kluiven met hun scharen de wortels van de planten en dan is er geen redden meer aan.

Ze eten ook insecten, kevers en dergelijke maar die zijn waarschijnlijk op.

Dan zijn de slakken coulanter.

Deze sla staat in de bak en is ietwat slak technisch ingekort maar er zit nog een klein groen groeipuntje dat het misschien toch nog gaat redden als de slak ondertussen naar een andere plek is vertrokken.

De krop ernaast is er dan al veel beter aan toe. De dader is ook met goed zoeken niet meer terug te vinden. Zo gaat dat.

Je moet wat over hebben voor goede biodiversiteit. Al haalt dit wel het bloed onder de nagels vandaan, vooral als je net van plan was om wat menselijke schade aan te richten door te oogsten.

Om te zien of mijn slakken overlast nu echt zo erg is heb ik een bier val gezet. Een plastic bakje met bier erin, iets ingegraven zodat de slakken er goed bij kunnen. De vangst: 14 de eerste keer en maar twee de tweede keer.
Vermoedelijk geef ik de slakken van teveel zaken de schuld. Al verraad het slijmspoor ze toch ook.
Maar niet alle gaten hebben slijmsporen. Wat o wat zou daar nu weer bezig geweest zijn.

Als er iets is waar ik niet over kan klagen dan is het bio diversiteit in mijn beestenbende.
Wat zou het mooi zijn als ze af en toe niet alleen vreten maar ook aanplanten.